Helium product informatie
Wat is helium?
Helium is een reukloos en kleurloos edelgas dat na waterstof het meest voorkomende element in het universum is. Een bijzondere eigenschap is dat helium lichter is dan lucht. Bovendien is het ook een inert gas; het reageert niet met andere gassen. Helium wordt onder andere gewonnen uit uraniummineralen in de vorm van alfadeeltjes. Tevens komt het voor in natuurlijke gasvelden, waarvan de grootste in de Verenigde Staten liggen, en in sommige vulkanische gassen en mineraalwaters, zoals in IJsland. Het bestaat uit losse atomen en heeft het laagste kookpunt van alle elementen. Alleen bij een extreem lage temperatuur kan helium vloeibaar worden gemaakt.
Om over te gaan naar de vaste vorm, dient het gas onder hoge druk te worden gezet.
Ontdekking
In 1886 werd Helium door de Engelse en Franse astronomen N. Lockyer en J. Janssen onafhankelijk van elkaar ontdekt. Tijdens een zonsverduistering bestudeerden zij het licht van de zon en ontdekten middels een spectroscoop een emissielijn van een tot dan toe onbekend element. De Engelse chemicus E. Frankland bevestigde de waarnemingen van de astronomen en samen met Janssen vernoemde hij het element naar de Griekse God van de zon, Helios. Frankland dacht dat het element een metaal zou zijn waardoor hij het achtervoegsel -ium heeft toegevoegd.
Echter, in 1895 ontdekte de Schotse chemicus W. Ramsay dat helium geen metaal is, maar afkomstig van het mineraal cleviet dat uranium bevat. Dit werd officieel bevestigd door de Zweedse chemici, N. Langlet en P. Cleve. In 1908 was de Nederlandse natuurkundige H. Kamerlingh Onnes het eerste persoon die succesvol helium vloeibaar maakte door het gas af te koelen en hiervoor de Nobelprijs won. Vervolgens slaagde zijn student W. Keesom erin om in 1926 helium onder hoge druk in vaste vorm om te zetten.
Toepassing
Helium is alom bekend als vulmiddel voor ballonnen, maar wordt ook gebruikt in de duiksport, als koelmiddel (gas) in de Hi-Tech industrie en in de metaalindustrie als beschermgas bij lasersnijden.
Toxicologie en veiligheid
Doordat helium een inert gas is, is het zelf niet giftig. Echter, in een afgesloten ruimte kan helium de aanwezige zuurstof verdringen wat leidt tot verstikking. Verder ontstaat bij het inademen van zuiver helium, bijvoorbeeld uit ballonnen gevuld met helium, de zogenaamde heliumstem; een sterk verhoogde toonhoogte. Dit komt doordat de snelheid van het geluid in helium veel groter is dan de snelheid in lucht.
LET OP: Het wordt ten sterkste afgeraden om helium in te ademen omdat dit gevaarlijk kan zijn. Als het gasmengsel geen of onvoldoende zuurstof bevat, zal men bij langdurig inademen snel bewusteloos raken of zelfs stikken.